Dit is een aanklacht. Een aanklacht tegen een bundeling van dogmatiek die gevaarlijk dicht leunt tegen het zo afgrijselijk gangbare kerkelijke antisemitisme. Dit is een aanklacht tegen het bewijs dat er niets veranderd is aan bijna tweeduizend jaar afdoen aan de woorden van de Joodse Messias. Aan bijna tweeduizend jaar doen alsof het volk dat zo geliefd wordt door de Eeuwige, niet langer een apart gezet volk is. Een aanklacht tegen zogenaamde kenners die Joodse leiders wegzetten als hypocriet en achterhaald.
Dit is een aanklacht tegen de HSV-Studiebijbel.
Boos op de bijbel
Jarenlang lees ik elke avond een hoofdstuk uit de bijbel. Ik begon ooit in Jozua (omdat ik de Tora elk jaar lees met de Joodse volgorde van parasha’s). Ik eindigde in Openbaring en begon weer in Jozua. Nu in de tweede ronde ben ik met kromme tenen aanbeland in 1 Korinthe 9. Ik heb de eerste ronde gelezen in het Engels. In deze ronde wilde ik het graag in mijn moerstaal lezen. De HSV-Studiebijbel werd het. Terwijl ik van Jozua tot en met 2 Kronieken (Joodse volgorde) las, genoot ik van de uitleggen, de kaartjes en de tabelletjes met interessante vergelijkingen. Aanbeland in het Nieuwe Testament trokken mijn tenen krom van ellende om de manier waarop de woorden van Jezus en de apostelen uitgelegd worden. Uiteindelijk heb ik halverwege 1 Korinthe de HSV-Studiebijbel op zolder in een verhuisdoos weggestopt. Ik heb een bijbel zonder “uitleg” gekocht. Ik wil mijn liefde voor het Woord niet verliezen. Ik wil niet boos zijn op zogenaamde uitleggingen als ik Gods Woord lees.
Na jarenlang Bijbels Hebreeuws te hebben mogen leren, weet ik hoe moeilijk vertalen is van Bijbels Hebreeuws naar goedlopend Nederlands. Dat is niet waarom ik deze aanklacht schrijf. Dat er suggestieve hoofdletters gebruikt worden en komma’s op plekken gezet worden die de tekst ineens radicaal van betekenis veranderen, dat hoort een beetje bij vertalen, zeker als de hele christelijke wereld je doelgroep is. Vertalen is verschralen en daar maak je niet altijd vrienden mee. Deze aanklacht is uitdrukkelijk niet gericht aan de Herziene Statenvertaling zelf, maar aan het studie-gedeelte dat in deze uitgave op elke pagina onderaan weergegeven wordt.
Kerkelijk antisemitisme
Laat ik jullie introduceren in de wondere wereld van de HSV-Studiebijbel. Een Studiebijbel die zich meermaals laat verleiden tot kerkelijk antisemitisme en druipt van de vervangingstheologie. Ik beperk me tot vier citaten, 1-op-1 gekopieerd uit de HSV-Studiebijbel (uitgave 2013). Als je m’n toon boos vindt, dat klopt. Dat ben ik ook.
De cliché hypocriete Farizeeër
“Farizeeën. Dit was een lekengroepering die populair was bij het gewone volk. Ze waren verbonden aan de plaatselijke synagoge en kenmerkten zich door naleving van uitgebreide buitenbijbelse voorschriften. Door strikte gehoorzaamheid daaraan dachten ze de wet in het dagelijkse bestaan na te leven.” (HSV-Studiebijbel over Mattheüs 3:7)
De gemiddelde medemens zal niet begrijpen waarom ik hier zo boos om word. Laat ik uitleggen waarom. Farizeeën zijn in onze taal en cultuur, dankzij de kerk, verworden tot een pispaaltje dat synoniem is voor huichelarij, wetticisme en hypocrisie. Misschien verwacht ik te veel nuance en historisch besef van een ‘studie’bijbel, maar de laksheid en gebrek aan echt inzicht ontbreekt hier compleet. Dit is niet wat een Farizeeër het best beschrijft. Wie gewoon neutraal had willen uitleggen wie deze bijzondere groep mensen was, waar Jezus qua geloofsopvattingen overigens zeer goed bij aansloot en Paulus onderdeel van was, had uitgelegd dat ze geloven in engelen, in de opstanding uit de doden en dat zij het Woord van God dicht bij de mensen brachten.
Geen gerechtigheid in de Joodse godsdienst
“In plaats van het ‘oplappen’ van het bestaande begrip van gerechtigheid in de Joodse godsdienst, biedt Jezus wezenlijke groei in de gerechtigheid van het Koninkrijk, die als nieuwe wijn in nieuwe zakken is.” (HSV-Studiebijbel over Mattheüs 9:16-17)
Ik begrijp werkelijk niet waarom een studiebijbel juist een tekst als deze meent te moeten aangrijpen om te doen alsof Jezus een nieuwe godsdienst heeft gesticht. Suggereren ze nu dat de Joodse godsdienst geen goed begrip van gerechtigheid had? Schaamteloos wordt de eigen christelijke religie gepromoot, waarbij het natuurlijk wel zo netjes is om de Joden weg te zetten als een kortzichtig groepje oude wijners. Laat verlet dat de ware uitleg van deze gelijkenis werkelijk prachtig is en relevant tot op de dag van vandaag. Jammer dat de HSV-Studiebijbel zich tot zo’n bittere uitleg heeft laten verleiden.
Het onvruchtbare Joodse volk
“Jezus’ daad heeft hier een symbolische betekenis: Hij stelt de huichelarij aan de kaak van mensen die de schijn ophouden dat ze vrucht dragen, terwijl dat niet het geval is. Concreet doelt Jezus hier op Israël: in het OT is de vijgenboom vaak het beeld van Israël in zijn verhouding met God. Jezus’ vervloeking van de vijgenboom verwijst naar Gods oordeel over het ‘onvruchtbare’ Joodse volk.” (HSV-Studiebijbel over Markus 11:13-14)
Ik kan er niet over uit hoe erg ik deze uitleg vind. Jezus zou de vijgenboom hebben vervloekt om zo te symboliseren dat God het onvruchtbare Joodse volk evenzo vervloekt. Het onvruchtbare Joodse volk? Je bedoelt het volk dat de Eeuwige als Zijn bruid ziet? Het volk waar Jezus de Messias van is? Het volk dat Gods volk voor eeuwig is? Bedoel je dat volk, Studiebijbel? Ga je schamen…
De Joodse delen van de wet van Mozes tenietgedaan
“Paulus was een Jood en achtte zijn Joodse erfgoed hoog, maar de Joodse Messias Zelf had de uitgesproken Joodse delen van de wet van Mozes tenietgedaan. In Christus had God een nieuw apart gezet volk geschapen waarin geen onderscheid was tussen Jood en heiden. Paulus wilde de Joodse wet tijdelijk aannemen om gehoor te krijgen onder de Joden, maar zijn Joodse afkomst bepaalde zijn bestaan niet langer.” (HSV-Studiebijbel over 1 Korinthe 9:20)
De Studiebijbel vindt dat Paulus een beetje een leugenaar is. Hij zegt dan wel dat hij Farizeeër is, gestudeerd aan de voeten van Gamaliël, maar dat zegt hij alleen maar om undercover Joden tot het christendom te bekeren. Hij ging natuurlijk niet naar Jeruzalem om de feesten uit de (door de Joodse Messias blijkbaar deels afgeschafte) Tora te vieren. Hij bracht geen offers in de (blijkbaar niet langer relevante) Tempel en heeft nergens in al zijn brieven met gepassioneerde liefde geschreven over zijn Joodse broeders en over de Tora van Mozes. En als hij dat deed, moeten we daarin lezen dat hij dat alleen maar deed zodat Joden naar hem luisterden. Natuurlijk, Studiebijbel. Paulus voelde zich geen Jood meer en de Joodse Messias (wat aardig dat jullie Jezus zo noemen) heeft een deel van de wet van Mozes afgeschaft… Dat Hij zonder de hele wet van Mozes geen Messias kan zijn, vergeten we gevoeglijk maar even.
Ik heb halverwege de eerste brief aan de gelovigen in Korinthe de HSV-Studiebijbel op zolder gelegd en een versie aangeschaft zonder ‘studie’. Zoals gezegd, ik wil niet boos worden als ik Gods Woord lees. Ik wil geen antisemitisme tegenkomen onder de Woorden van de Eeuwige, Zijn apostelen en Zijn Zoon. Ik ben niet geïnteresseerd in de verwerpelijke christelijke vervangingstheologie waar de schrijvers van deze ‘studies’ zich talloze malen zeer schuldig aan hebben gemaakt.
De commentaren van de HSV-Studiebijbel zijn een vertaling van de ESV Study Bible (2008) en met toestemming vertaald en uitgegeven door uitgeverij Royal Jongbloed. Ik heb meermaals om reactie gevraagd aan uitgeverij Royal Jongbloed, maar heb niets van ze mogen vernemen. Ondanks dat dit vertalingen zijn, is mijn aanklacht bewust gericht aan de HSV-Studiebijbel en uitgeverij Royal Jongbloed. Jullie zijn verantwoordelijk voor wat jullie uitgeven. Dus deze aanklacht is aan jullie. Schandelijk dat dit uitgegeven is.
